Briefadres

Onlangs poogde ik een briefadres aan te vragen bij de gemeente om als thuisloze aan mijn burgerplichten te kunnen voldoen. (d.w.z de handelingen uitvoeren die brieven van de belastingdienst en DUO mij voorschrijven ) In het stadhuis trof ik een voluptueuze medewerkster die gedecoreerd was met een ketting van synthetische parels en roze suikerspintrui. Het zag eruit alsof dit broeierige breisel zou moeten kriebelen, maar alle menselijke trekjes waren deze vrouw vreemd. Zij hoefde de neiging tot krabben, die mij bij haar aanblik al bekroop, dus niet eens te onderdrukken.

Er was geen woord gezegd, maar ik voelde nu al dat deze dame elk mogelijke gesprekspartner zo efficiënt mogelijk dwars zou willen zitten. Ik maakte mij op voor een waardige strijd, al wist ik al wie het zwaargewicht was en dat ik als individu geen stand zou kunnen houden tegen een bureaucratie die vastberaden is geen genade te hebben.

“Je hebt dus geen vaste verblijfplaats, hoe komt dat zo?” Ik knikte haar toe terwijl ze mij verveeld in het gezicht staarde. “Mijn huis is onlangs gesloopt en vanwege mijn beperkte financiële mogelijkheden als kunstenaar, zie ik mij momenteel gedwongen tot het leiden van een nomadische levensstijl.”

Ze nam mij keurend op. “Je ziet er niet uit alsof je nergens permanent verblijft.” Blijkbaar zijn mensen die hun persoonlijke hygiene niet volledig verwaarlozen niet in staat formeel dakloos te zijn.

“Ik verblijf afwisselend op bankstellen van vrienden en bekenden, wanneer het hun zo uitkomt. Indien zij mij een avond geen ruimte kunnen bieden, haal ik mijn nachtrust in in de trein tussen Den Helder en Maastricht.”

Met opgetrokken wenkbrauw vervolgde ze het kruisverhoor. Ze was als een piranha die bloed had geroken; niet te stuiten. Ik vroeg mij alleen af of ik ergens een steekje had laten vallen, of dat eenieder die zich in mijn ongelukkige positie bevindt met deze vijandigheid wordt bejegend.

“Waar was jij je dan? En waar zijn je spullen?”

“Ik was mij in de sportschool. Mijn spullen zijn ondergebracht in een gehuurde opslag. En bij eenieder waar ik soms verblijf liggen een paar schone kledingstukken.”

“Hoe lang denk je dat deze situatie zal duren?”

Ik haalde mijn schouders op; “totdat ik draagkrachtig genoeg te ben om een kamer te vinden met een raam en werkende verwarming. Verdere eisen stel ik niet, maar zelfs dat is nu onmogelijk te vinden. En wanneer ik er eentje op het oog heb en vervolgens mijn inkomsten overleg, kiest men een andere kandidaat. Ik weet het dus niet, maar dat wil niet zeggen dat ik geen stappen onderneem om uit deze penibele situatie te komen.”

Weer zo een nietszeggende blik in combinatie met een afkeurend knikje. Zou deze onnatuurlijke lichaamstaal voorgeschreven staan in haar protocol?

“Maar waar verblijf je nu het vaakst? Er moet toch ergens zijn waar je je in kunt schrijven…”

Ik begon een beetje te koken, maar veinsde naïef en vriendelijk te zijn. Eigenlijk had ik haar wel aan dat goedkope parelssnoer over tafel willen trekken. Wat maakte het haar nou uit ergens een kruisje te zetten op een nietszeggend formulier? Ik vroeg toch niet om een uitkering? Ik wilde simpelweg dat mijn post niet terecht zou komen op een adres wat door sloop niet meer bestond. Nota bene gesloopt door de gemeente. Het is eigenlijk dus hun eigen schuld dat ik deze vrouw nu aan haar kop zeur. Hoe moeilijk kun je doen? Zij heeft dan wel duidelijk een hekel aan haar baan, maar ik ondervindt net zo weinig plezier van dit bezoek als zij. Desondanks was ik, mits het haar milder zou stellen, op dat moment nog wel bereid geweest haar rug te krabben. Ik was gedurende het hele gesprek al het toonbeeld van fatsoen en zelfbeheersing. Verdomme.

Bedeesd en met een glimlach gaf ik haar antwoord, maar waarschijnlijk schoten mijn ogen al vuur.

“Het is onderhevig aan verandering hoeveel dagen in de week ik doorbreng op welk bankstel. Daarnaast wonen veel vrienden van mij in studentenkamers, geschikt voor één persoon. Anderen zouden door mijn inschrijving financiële steun mislopen waar zij recht op hebben. Immers vorm ik met niemand een huishouden en ben ik niet in staat te compenseren voor mijn verblijf. Dus het zou onrechtvaardig zijn hun te benadelen voor hun goedheid.”

De vrouw knikte weer, als iemand die wel had geluisterd maar niets had gehoord. Waarschijnlijk had zij haar oordeel aanvankelijk al klaar. Ze had net zo goed voor mijn neus een groot rood kruis kunnen stempelen op de berg aan papieren die ik zwetend van verwarring had ingevuld. Elke vraag op het formulier was een valkuil waar ik ploeterend een plankier overheen had gelegd.  Maar het monster dat schuilde in deze bureaucratische putten had honger. En deze belichaming van de gemeente in de kriebelige roze trui was vastberaden haar slachtoffer zo lang mogelijk te martelen, als kat die speelt met haar hulpeloze prooi omdat hij dit zich kan veroorloven. En dat nog wel terwijl ik echt niet zit te popelen om die brieven van de belastingdienst te ontvangen. Maar als je ze negeert wordt je het leven zuur gemaakt. Dus bleef ik maar in deze plastic kuipstoel zitten, starend naar de malende bek van het roze beest, zodat ik beloond zou kunnen worden voor deze vernedering met blauwe enveloppen op de deurmat van mijn ex-man.

Trut.

“Tsja. Ik kan je nu natuurlijk nog geen uitsluitsel geven over onze beslissing. Binnen twee weken ontvang je bericht.”

“En hoe wordt ik dan in kennis gesteld?”

“Per post op het adres van je huidige inschrijving.”

Deze Kafkaëske wending ging mij veel te ver. Ik stond op, als een persoon die onterecht veroordeeld was voor een misdaad die niemand begaan had. Het was mij onmogelijk mijn boosaardige grijns verder te onderdrukken. Gezien ik niets meer te verliezen had nam ik het laatste woord.

“Geeft u het poststuk met het antwoord maar aan de conducteur op de trein Maastricht - Den Helder. Dan is de kans dat ik hem ontvang het grootst.”

Haar domme kanariepietenogen staarden mij na toen ik met opgeheven hoofd het kantoor verliet. Ik had een overwinning geboekt door mijn waardigheid niet te verliezen. Maar de post zou ik voorlopig niet ontvangen.